Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού της 11ης Δεκεμβρίου , του παιδιού που είναι έτσι και αλλιώς το επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας αυτές τις μέρες της καταναγκαστικής χαράς και της υποχρεωτικής αλληλεγγύης, του εορταστικού κλίματος που διανύουμε .
Εκ προοιμίου….
αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η παιδική ηλικία συνιστά ένα από τα σημαντικότερα στάδια διάπλασης της προσωπικότητας του ανθρώπου, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την ασφαλή διαβίωση και την προστασία από κάθε μορφή κακομεταχείρισης και εκμετάλλευσης εις βάρος των παιδιών.
Όπως προκύπτει από την ιστορική διερεύνηση των δικαιωμάτων του παιδιού ο τρόπος που συλλαμβάνεται η παιδική ηλικία έχει άμεση συνάρτηση με την απόδοση δικαιωμάτων. Ως αποτέλεσμα υπήρξε τελευταία η ανάπτυξη μιας διαφορετικής σε σχέση με το παρελθόν σύλληψης της παιδικής ηλικίας, σε συνδυασμό με την αναγνώριση της επίσημης κρατικής εξουσίας ως του μοναδικού εγγυητή των δικαιωμάτων (προστασίας) των παιδιών, που οδήγησε στη θεσμοθέτησή τους.
Ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα η διεθνής κοινότητα άρχισε να επιδεικνύει έντονο ενδιαφέρον για την προστασία των παιδιών και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους σε νομικώς δεσμευτικά κείμενα.
Τα πρώιμα θεσμικά κείμενα για τα δικαιώματα του παιδιού το αντιμετωπίζουν ως παθητικό αντικείμενο προστασίας και όχι ως αυτόνομο υποκείμενο δικαιωμάτων. Αντίθετα, η σύγχρονη εξέλιξη των δικαιωμάτων του παιδιού θέτει στο επίκεντρο την έννοια της αυτονομίας. Ωστόσο, η περαιτέρω εξέλιξη των δικαιωμάτων του παιδιού σε θεωρητικό επίπεδο έχει περιέλθει σε στασιμότητα.
Τον Σεπτέμβριο του 1924,η Κοινωνία των Εθνών υιοθετεί για πρώτη φορά τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού (γνωστή και ως Διακήρυξη της Γενεύης), η οποία συνιστά την πρώτη διεθνή συνθήκη για τα δικαιώματα των παιδιών. Ωστόσο, η έλευση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και οι τεράστιες απώλειες επεξέτειναν την ανάγκη ευρύτερης προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948), στο άρθρο 25§2, ρητά ορίζει ότι «η μητρότητα και η παιδική ηλικία χρήζουν ειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν την ίδια κοινωνική προστασία».
Παρόμοιες διατάξεις συναντώνται σε πολλά διεθνή κείμενα (πχ διεθνές σύμφωνο για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, αρ. 23-24, καθώς και διεθνές σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, αρ.10), τα οποία, ωστόσο, αποτυγχάνουν να θεσπίσουν ένα νομικά δεσμευτικό σύστημα κανόνων και επιβολής κυρώσεων σε κάθε περίπτωση παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των παιδιών.
Ο στόχος αυτός τελικώς επετεύχθη το 1989 όταν ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, υιοθετώντας τη Διεθνή Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, υποσχέθηκε την ολοκληρωτική αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, και την ισότιμη μεταχείρισή τους από όλα τα συμβαλλόμενα μέρη. Η Σύμβαση αποτελεί το πλέον ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας δικαιωμάτων του παιδιού, ενώ συνιστά την πιο ευρέως κυρωμένη διεθνή συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ιστορία. Η εν λόγω συνθήκη περιλαμβάνει έναν εκτενή κατάλογο δικαιωμάτων που επικεντρώνονται σε 8 βασικούς πυλώνες:

δικαίωμα στη ζωή
δικαίωμα στην εκπαίδευση
δικαίωμα στην υγεία
δικαίωμα στο φαγητό
δικαίωμα στο νερό
δικαίωμα στην ατομική και πολιτισμική ταυτότητα
δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης, καθώς και
δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφή κακομεταχείρισης και εκμετάλλευσης.
Παράλληλα, η Διεθνής Σύμβαση συγκροτεί Ειδική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, επιφορτισμένη με την άσκηση ελέγχου και εποπτείας στα συμβαλλόμενα κράτη σχετικά με την τήρηση των διατάξεων της σύμβασης, μέσω υποδείξεων και συστάσεων γενικής φύσης, Παρά το γεγονός ότι η Σύμβαση έθεσε τις βάσεις για την θέσπιση μέτρων, πρακτικών προγραμμάτων και υπηρεσιών που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποσοστών της θνησιμότητας, του αναλφαβητισμού, αλλά και της παιδικής εκμετάλλευσης, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι, ακόμα και σήμερα, οι προκλήσεις και οι ανισότητες παραμένουν αυξημένες.
Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις που ταλανίζει τη διεθνή κοινότητα είναι η μάστιγα της παιδικής εργασίας, που συνιστά την πιο έκδηλη μορφή καταπάτησης και παραβίασης του δικαιώματος στην ασφάλεια και προστασία από κάθε μορφής κακομεταχείριση και εκμετάλλευση. Ως παιδική εργασία ορίζεται κάθε δουλειά ή δραστηριότητα που είναι καταστροφική για την σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, ενώ παράλληλα εμποδίζει τη σωστή ανάπτυξή τους και τη δυνατότητα μόρφωσης και πνευματικής ανέλιξης.
Σήμερα, πάνω από 168 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο εργάζονται, ενώ πάνω από 85 εκατομμύρια εργάζονται κάτω από επικίνδυνες συνθήκες.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας, η Ασία και οι χώρες του Ειρηνικού συνιστούν περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά παιδικής εργασίας. Συγκεκριμένα, το 18,8% των παιδιών ηλικίας 5-14 ετών εργάζονται, ενώ η πρόοδος που σημειώνεται προς την κατεύθυνση της εξαφάνισης της παιδικής εκμετάλλευσης είναι πενιχρή, συγκριτικά με τις χώρες τις Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής.
Ως προς το θεσμικό μέρος, η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού δεν καταφέρνει ούτε σε θεωρητικό επίπεδο, ούτε σε πρακτικό να ενσωματώσει τη σύγχρονη εξέλιξη των δικαιωμάτων του παιδιού και να εναρμονιστεί με την υφιστάμενη κοινωνική πραγματικότητα. Με αποτέλεσμα την αποτυχία προάσπισης με συστηματικό και ορθολογικό τρόπο των δικαιωμάτων των παιδιών και στην Ελλάδα, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την κάτω του μέσου όρου της Ε.Ε. ευημερία τους.
Ευημερία που ουσιαστικά σημαίνει :
* Δικαιούμαι να έρθω στη ζωή. Δικαιούμαι να υπάρξω.
* Δικαιούμαι να μεγαλώσω σε έναν κόσμο χωρίς βία και φτώχεια.
* Δικαιούμαι να ζήσω σε έναν κόσμο που σέβεται και προστατεύει το φυσικό περιβάλλον.
* Δικαιούμαι να έχω ελεύθερη πρόσβαση στον μαγικό κόσμο της γνώσης.
* Δικαιούμαι να έχω ελεύθερο χρόνο και χώρο για να παίζω.
* Δικαιούμαι να μάθω τί είνα καλό για την σωματική και ψυχική μου υγεία.
* Δικαιούμαι να περνάω αρκετό χρόνο με τους γονείς μου.
* Δικαιούμαι να ζήσω με αθωότητα και ανεμελιά τα παιδικά μου χρόνια.
* Δικαιούμαι να ζήσω σε μιά κοινωνία που προστατεύει τα προσωπικά μου δεδομένα.
* Δικαιούμαι έναν κόσμο ανθρώπινο, δίκαιο και ειρηνικό. ΄Εναν κόσμο στον οποίο θα μεγαλώσουν αύριο τα δικά μου παιδιά.
Παρά το αυξημένο θεωρητικό υπόβαθρο λοιπόν , τα κατοχυρωμένα θεμελιώδη δικαιώματα των παιδιών σε διεθνές επίπεδο δεν βρίσκουν πρακτική εφαρμογή στις περισσότερες χώρες, όπου το παιδί αντιμετωπίζεται ακόμα ως μέσο αποκόμισης χρηματικού οφέλους.
Η διεθνής κοινότητα βρίσκεται για μια ακόμα φορά επιφορτισμένη με την ανάληψη ενεργούς δράσης για την πρακτική εναρμόνιση των κοινωνικών αντιλήψεων περί παιδικής εργασίας, και την παροχή ενός minimum επιπέδου ασφαλούς δράσης και ανάπτυξης των παιδιών. Η πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει είναι να τεθεί το συμφέρον του παιδιού στο επίκεντρο των παγκόσμιων δράσεων, γεγονός που θα εξασφαλίσει και την δυνατότητα εποικοδομητικής διαμόρφωσης του μέλλοντος όλων μας.
Αντί να σπαταλάμε λοιπόν πολύτιμη ενέργεια στο να μετράμε τα λάθη τις παραλείψεις και να κάνουμε φιλανθρωπίες κάθε φορά στις επετειακές και τις γιορτινές ημέρες ημέρες, θα έπρεπε να την διοχετεύουμε στην εύρεση αυτών των δικλείδων ασφαλείας, που θα διασφαλίζουν στο ακέραιο τα δικαιώματα όλων των παιδιών, που αποτελούν το μέλλον αυτού του πλανήτη ώστε να γιορτάζουν κάθε μέρα και η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού να έχει να ουσιαστικό νόημα ..
Για να εξαλείψουμε σε κάθε γωνιά της γης :
Την ψυχαναγκαστική παιδική εργασία
Την παιδική πορνεία του
Την παιδική βία που βιώνουν παιδιά ακόμα και μέσα στην κούνια τους
Την έλλειψη εκπαίδευσης
Την έλλειψη βασικών καθημερινών αναγκών(νερό, φαγητό, ένδυση, ιατρικής περίθαλψης)

Εν κατακλείδι …
Μακάρι σύντομα η 11 Δεκεμβρίου εκτός από επετειακή να γίνει και στην ουσία ημέρα γιορτής για τα παιδιά όλου του κόσμου και αφορμή έναρξης μιας προσπάθειας , που όλοι οφείλουμε να κάνουμε για να κερδίσουμε αυτήν την μάχη των δικαιωμάτων του παιδιού !
Για να μπορούμε έτσι να κοιτάμε στα μάτια τα παιδιά και να μην φοβόμαστε κάθε φορά να δούμε εκεί μέσα την ψυχή μας να καθρεπτίζεται .
Ντέπη Στενού