Τη δεκαετία του ’50, η Ελλάδα προσπαθούσε να σταθεί ξανά όρθια και να μαζέψει τα κομμάτια της μετά τον πόλεμο και την Κατοχή που άφησαν πίσω τους βαθιές πληγές. Μπαίνοντας εκείνη του ’60, το είχε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό κι όλα έδειχναν ότι χρόνο με το χρόνο τα πράγματα θα πήγαιναν όλο και καλύτερα, ώσπου το ρολόι σταμάτησε στο 1967…
Βεβαίως, ακόμη και πριν την έλευση της δικτατορίας η ελληνική κοινωνία ήταν γεμάτη προβλήματα. Η ανοικοδόμηση της χώρας σήμανε μεταξύ άλλων και την εμφάνιση των μεγάλων κι επιβλητικών πολυκατοικιών, οι οποίες ειδικότερα στην Αθήνα έκαναν την εμφάνισή τους με καταιγιστικό ρυθμό και φυσικά σε βάρος των μικρών σπιτιών που γίνονταν κομμάτια από τις «δαγκάνες» της μπουλντόζας.
Κάποιοι όμως δεν ήταν διατεθειμένοι να παραδώσουν τις μονοκατοικίες τους στον «εκμοντερνισμό» και τις «ανέσεις» της πολυκατοικίας. Έτσι, αντιστάθηκαν όπως και όσο μπορούσαν στη νέα «μόδα» αλλά το ποτάμι δε μπορούσε να γυρίσει πίσω.
Από τις σχετικές περιπτώσεις που έτυχαν μεγάλης δημοσιότητας, ήταν εκείνη της Δραπετσώνας το 1961. Η απόφαση της τότε κυβέρνησης να γκρεμίσει τα σπίτια και τα παραπήγματα της περιοχής ούτως ώστε να χτιστούν πολυκατοικίες, συνάντησε την έντονη αντίδραση των κατοίκων της και προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή.
Σε καθημερινή βάση όλες οι εφημερίδες είχαν εκτενέστατα ρεπορτάζ για τις κινητοποιήσεις των πολιτών, το θέμα είχε πάρει οξύτατες διαστάσεις και τίποτε δεν έδειχνε ότι θα ολοκληρωνόταν σύντομα και ήρεμα. Κάθε φορά που οι μπουλντόζες πήγαιναν να γκρεμίσουν τα σπίτια, συναντούσαν μπροστά τους ένα ανθρώπινο τείχος από τους διαμένοντες στη Δραπετσώνα κι έτσι έφευγαν άπρακτες…

Εκείνη την εποχή, ο Γιάννης Θεοδωράκης -αδελφός του Μίκη- κάλυπτε τις εξελίξεις στην περιοχή ως ρεπόρτερ της εφημερίδας «Αυγή» και σε μια συζήτηση που είχε με τον συνθέτη, του πρότεινε να γράψει ένα τραγούδι για τα τεκταινόμενα εκεί, μήπως και ηρεμήσει κάπως η κατάσταση. Εκείνος συμφώνησε και του είπε ότι με την πρώτη ευκαιρία θα το προσπαθούσε…

Παραλίγο …ατύχημα

Κάποιο πρωί, ο Θεοδωράκης μπήκε στο αυτοκίνητό του και ξεκίνησε για τα στούντιο της Columbia όπου είχε ηχογράφηση. Την ώρα που οδηγούσε, εντελώς ξαφνικά ήλθε στο μυαλό του η μελωδία του τραγουδιού που επρόκειτο να γράψει για τη Δραπετσώνα και αμέσως φρέναρε καταμεσής της οδού Πατησίων με όλα τα οχήματα εν κινήσει, προκειμένου να γράψει τις νότες που εμπνεύστηκε σ’ ένα πακέτο τσιγάρων!
Ωστόσο με το απότομο φρενάρισμα, το αυτοκίνητο που τον ακολουθούσε ήταν μοιραίο να χτυπήσει από πίσω το δικό του. Ο οδηγός του άλλου οχήματος -όπως ήταν φυσικό- βγήκε έξαλλος για να ζητήσει εξηγήσεις από τον Θεοδωράκη αναφορικά με την -εντελώς παράτολμη κι επικίνδυνη- ενέργειά του. Εκείνος όμως ήταν τόσο αφοσιωμένος στο να …γράφει τη μουσική στο πακέτο του που ούτε καν του έδωσε σημασία!

Μετά το τέλος αυτής της περιπέτειας, ο συνθέτης έφτασε στο στούντιο κι αμέσως κάθισε στο πιάνο κι άρχισε να παίζει τη μελωδία για να μη την ξεχάσει. Στη συνέχεια, τηλεφώνησε στον ποιητή Τάσο Λειβαδίτη και του ζήτησε να σπεύσει στην Columbia για ν’ ακούσει τη μουσική και να γράψει στίχους με θέμα τη Δραπετσώνα και τα προβλήματά της. Αφού έγινε κι αυτό, δύο ημέρες μετά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης έμπαινε στο στούντιο για να ηχογραφήσει το τραγούδι με τη συνοδεία του μπουζουκιού και της δεύτερης φωνής του Μανώλη Χιώτη.
Η «Δραπετσώνα» κυκλοφόρησε σε δισκάκι 45 στροφών (“His master’s voice” – 2792) έχοντας στην άλλη πλευρά το επίσης πολύ μεγάλο τραγούδι «Μάνα μου και Παναγιά» επίσης σε στίχους του Λειβαδίτη, τα οποία σχεδόν ταυτόχρονα ηχογραφήθηκαν και με τη φωνή της Μαίρης Λίντα επίσης σε 45άρι (“His master’s voice” – 2793). Αμφότερα, εντάχθηκαν στον κύκλο τραγουδιών του Θεοδωράκη «Πολιτεία».

Φυσικά, είναι εντελώς περιττό να σχολιάσουμε την αξία, τη διαχρονικότητα και τη σημασία της «Δραπετσώνας» για τον ελληνικό πολιτισμό. Πρόκειται για μια από τις πιο γνωστές, αγαπημένες και χιλιοτραγουδισμένες δημιουργίες του συνθέτη, η οποία πρωταγωνιστεί και σήμερα στα γλέντια, στις χαρές και στις πίκρες των Ελλήνων. Άλλη μια αθάνατη κληρονομιά που μας αφήνουν οι μέγιστοι δημιουργοί Θεοδωράκης και Λειβαδίτης, αλλά και η δωρική, «ξύλινη» και μεγαλοπρεπής φωνή του επίσης μέγιστου Μπιθικώτση… (από blog του Τάσου Κριτσιώλη)

{youtube}LKS1-FZFXeY{/youtube}

Υ.Γ. Και μην ξεχνάτε, κάθε Δευτέρα βράδυ στις 23.00 και για 2 ώρες στην "Οδός Ονείρων" μαζί οδηγούμε την Κιβωτό του Ελληνικού τραγουδιού, μόνο στον www.lavitaradio.gr

Κώστας Προβατάς